niedziela, 8 stycznia 2017

Romsko dla zaawansowanych


Świat Romów jest tak samo różnorodny jak nasz świat – tych, którzy pozostajemy poza ich kręgiem kulturowym. Jednak w ich świecie wszystko jednak wydaje się o wiele mocniejsze, różnice bardziej diametralne, kolory intensywniejsze (nawet jeśli jest to tylko czerń lub szarość). To zróżnicowanie sprawia, że trudno nam dostrzec i docenić zwykłych Romów. Najczęściej widzimy bądź to tych, którzy klęczą na ulicy wyciągając rękę po pieniądze, romskie dzieci biegnące z krzykiem za turystą, bądź tych, którzy ubrani niewątpliwie na bogato (złoty zegarek, skórzana kurtka, najnowsze BMW lub ewentualnie mercedes) sprawiają, że zadajemy sobie pytanie a skąd oni na to mają pieniądze? Niewątpliwi dostrzegamy także tych, którzy są widoczni podczas romskich festiwali muzyki i tańca, a którzy podtrzymują folklorystyczny i barwny mit wolnych i romantycznych Cyganów.

http://donvasyl.agencjamuzyczna.eu/#

Najtrudniej jest dostrzec i docenić tych, którzy żyją przeciętnie. Ani nie epatując swoją biedą, ani nie pokazując na co ich (finansowo) stać. W tej grupie są drobni handlarze, naukowcy, studenci, urzędnicy, właściciele firm i zwykli pracownicy. Nie zawsze wiemy, że są Romami.
Świat Romów jest wewnętrznie różnorodny. Nie chodzi tylko o podział na cztery główne (albo i sześć) grupy występujące w Polsce, co w konsekwencji niesie za sobą różne podejście do tradycji, różne zwyczaje, różną historię rodzin i różne relacje ze światem zewnętrznym. Ze względu na rolę rodziny i lokalnych romskich autorytetów dominujących w poszczególnych wspólnotach, miastach, wsiach, różnice te bywają jeszcze bardziej intensywne.
Jeśli dodatkowo weźmie się pod uwagę różnice występujące pomiędzy poszczególnymi państwami, to różnorodność Romów okazuje się jeszcze większa. A czasem wręcz bolesna. Tak dla oczu, jak i dla serca.

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2424296/At-home-Roma-Remote-villages-people-struggle-terrible-poverty-continue-traditional-way-life.html

http://www.liverpoolecho.co.uk/whats-on/whats-on-news/big-fat-gypsy-weddingsthelma-madineshows-8193721

Świat Romów jest różnorodny. To jednak co zawsze zwraca naszą uwagę, to ich szczególny sposób ubierania się. W Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do tego że romskie kobiety zawsze noszą długie suknie, bez względu na to czy należą do grup biednych, czy też bogatych. Wynika to z uwarunkowań kulturowych i ograniczeń w nakładanych na kobiety w ramach skromności. Natomiast wizerunek sceniczny romskich zespołów muzycznych (niemalże) zawsze wiąże się z bogactwem strojów, kolorami, błyszczącymi cekinami. Podobnie wygląd to w przypadku Big Fat Gypsy Wedding.

Podobnie – w ramach różnorodności (tym razem pokoleniowej) romskiego świata i (jednak) swoiście kiczowatego z naszego punktu widzenia podejścia do rozumienia estetyki – przedstawia się to co można znaleźć na bardzo interesującym profilu na fecebook’u Gipsy Fashion, który uzbierał blisko 90 tysięcy polubień.

https://www.facebook.com/Gipsy-Fashion-1513947352211058/

Trudno jest zidentyfikować „skąd” jest tworzony. Być może jest to młoda romska migracja z Europy Środkowej (być może nawet z Polski) np. do Londynu, być może nie. Nie ma to chyba jednak większego znaczenia. Z pewnością jest to profil prowadzony przez ludzi młodych, którzy raczej nie angażują się w walkę o niedyskryminowanie Romów, którzy nie są działaczami ruchów odnowy światowej tożsamości romskiej, którzy chcą korzystać z tego co oferuje im życie, pozostają przy tym Romami.
To co przebija z wpisów jakie się tam pojawiają to ogromny dystans do siebie. Zarówno do siebie jako grupy mniejszościowej, a także jako młodzieży buntującej się (w pewnym stopniu) przeciwko tradycyjnym zasadom wpajanym przez rodziców.
Wyraźnie przy tym widać dumę z bycia Romami.

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1810704625868661/?type=3

Nigdzie nie uda się przy tym znaleźć tak bezlitosnych i zarazem tak hermetycznie wewnętrznych romskich memów, jak na tym profilu. Jest to zupełnie inny wizerunek tej formy złośliwości, niż ta, do której jesteśmy przyzwyczajeni w polskojęzycznym internecie wypełnionym memami o gruzie, ciapatych, kradzieżach i charakterze.
Znaczna część spośród memów i wpisów jakie trafiają na Gipsy Fashion niestety jest niezrozumiała. Zarówno dlatego, że są w języku romani, jak i też dlatego, że są często w wersji młodzieżowej tego języka. Zasadniczo jednak dominuje język angielski.

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1813051472300643/?type=3

Wiele spośród wpisów kpi i z samej tradycji i z samych (także młodych Romów), którzy nie całkiem potrafią wyrwać się z tego co zostało im wpojone.

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1806713332934457/?type=3

  https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1803196163286174/?type=3

Nie brakuje na tym profilu także wyśmiewania nie-Romów.

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1780713125534478/?type=3

Nie jest to jednak miejsce wyłącznie prześmiewcze. Pojawiają się tam prawie poważne tematy. Tak jak w przypadku dyskusji jaka rozwinęła się pod jednym z memów z serii Gypsies from… vs Gypies from…

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1791945654411225/?type=3&theater

Doszło tam do niewielkiego, chyba tradycyjnego i lekkiego słownego starcia pomiędzy przedstawicielem Polskiej Romy i polskich Kalderaszy. No ale przecież to oczywiste – Kalderasze na pewno są we wszystkim lepsi niż inni Romowie.

Na profilu zdarzają się też memy, które pokazują jak romski świat się zmienia, oddalając coraz bardziej od taboru, a jednocześnie pokazując, że nie wszyscy Romowie są wykluczeni (także cyfrowo).

https://www.facebook.com/1513947352211058/photos/a.1523283214610805.1073741829.1513947352211058/1771398623132595/?type=3

W całości profil jest bardzo wewnętrznie romski (dla zaawansowanych nie-Romów), nieco kiczowaty (podobnie jak co najmniej połowa wszystkich profili facebook’owych), bywa niezrozumiały (w końcu jest przeznaczony dla Romów), a jest przy tym jednak bardzo młodzieżowo normalny i w pewnym stopniu sympatyczny. Naśmiewanie się z wad własnego pokolenia, z własnej grupy, z siebie, nie jest w jakimkolwiek stopniu nacechowane zjadliwością, nienawiścią i lekceważeniem.
To naprawdę miła odmiana wobec tego, co większość polskich nie-Romów pisze o tej grupie.

A świat Romów jest bardzo różnorodny.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz