O romskich kobietach w „Studia Romologica”

Z czasopismami, których częstotliwość określa się jako „rocznik”, wiąże się niedogodność polegająca na tym, że każdy tom sygnowany konkretnym rokiem wydania, ukazuje się w roku kolejnym. Tak też jest i w przypadku „Studia Romologica” Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Warto przy tym zwrócić uwagę na opisowy podtytuł, dobrze charakteryzujący ten periodyk: „Rocznik Cyganologiczny Muzeum Okręgowego w Tarnowie”.

 „Studia Romologica” są jedynym polskojęzycznym czasopismem, które znajduje się na liście (B)  punktacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Biorąc pod uwagę pełen zestaw list, jedynie jeszcze jedno czasopismo romologiczne (lista A) – „Romani Studies” – posiada uznawaną w Polsce wartość punktową.

W tarnowskim periodyku swoje teksty publikują nie tylko polscy romolodzy (a  także reprezentanci dziedzin pokrewnych), ale i znani autorzy zagraniczni. Podobnie można scharakteryzować naukowy zespół redakcyjny, a także grupę stałych recenzentów. Czasopismo znajduje się także w najważniejszych bazach czasopism naukowych.

Każde roczne wydanie „Studia Romologica” jest tematyczne. Tom z  2014 roku poświęcony jest romskim kobietom. Jak zawsze zawartość znajduje swój graficzno-wizualny wyraz w konstrukcji okładki, która nigdy nie jest zwykła ani standardowa. Każdorazowo jej specyficzny styl daje się rozpoznać i przyporządkować do tego konkretnego wydawnictwa.

Część tematyczna zawiera osiem tekstów naukowych poświęconych różnorodnym aspektom życia i funkcjonowania w świecie romskich kobiet.

Są one bardzo różnorodne i pisane nie tylko z polskiej perspektywy. Pojawiają się tu zatem analizy praw, obowiązków, ról małżeńskich, obyczajowości i konstruowania seksualności Romni, opis ich sytuacji w Polsce i na Słowacji oraz historyczne badanie statusu cyganki-szlachcianki w ujęciu społecznym. Aż trzy teksty wiążą się z aktualną sytuacją romskich kobiet w Europie, w ujęciu ogólnego traktowania ich przez system instytucjonalny Unii Europejskiej, w aspekcie normatywnym związanym z egzekucją praw kobiet (i mniejszości) na jej obszarze, a także w analizie miejsca kobiet w europejskich środowiskach romskich żyjących w wyodrębnionych osiedlach (gettach).

Druga część wyróżniona w tomie – Artykuły i opracowania, zawiera teksty, które co prawda nie odnoszą się do głównego tematu wydania ale jednak pozostają tekstami wartymi – z przyczyn merytorycznych – opublikowania. Bez zagłębiania się w  zawiłości tych niebanalnych testów, tym razem dotyczą one kolejno: skomplikowanej kwestii stereotypów i półprawd, mitu cygańskiego w twórczości Lorki oraz analizy danych związanych z sytuacją Romów w Żywcu.

Warto także zwrócić uwagę na część pozostającą na granicy zagadnień naukowych: Recenzje – Opinie. Poza recenzjami różnorodnych pojedynczych wydawnictw, publikowanych nie tylko w 2014 roku, można w tym tomie znaleźć bardzo realistyczną refleksję na temat Papuszy oraz – zamieszczane w każdym numerze – podsumowanie rocznego cyganologicznego „rynku” wydawniczego, przygotowane przez redaktora naczelnego – Adama Bartosza.

Ostatnia część  „Studia Romologica” to głównie wspomnienia oraz opis wydarzeń związanych z  tematyką romską a także noty informacyjne o autorach, pełnotomowy indeks nazwisk oraz grup romskich.

W grupie najbardziej znanych autorek i autorów których teksty znalazły się w 7. numerze „Studia Romologica” są między innymi: Adam Bartosz, Nicolay Vladislavovich Bessonov, Natalia Gancarz, Marek Jakoubek, Sławomir Kapralski, Łukasz Kwadrans, Jacek Milewski, Elżbieta Mirga-Wójtowicz, Barbara Weigl.

„Studia Romologica” nie są zamknięte wyłącznie dla romologów. Wydaje się, że dobrze by było, gdyby autorzy zajmujący się innymi dziedzinami, a jednak w swoich badaniach mogący uwzględnić problematykę romską, zainteresowali się tym wydawnictwem i możliwościami publikowania w kolejnych jego tomach.

Najbliższy numer – 8/2015 – będzie poświęcony hasłowo określonej i szeroko rozumianej tematyce Romów i polityki.